Θυρεοειδής & Θυρεοειδεκτομή
Τι είναι ο θυρεοειδής αδένας και που βρίσκεται;
Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας του ανθρώπινου οργανισμού και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, με αποτέλεσμα η οποιαδήποτε δυσλειτουργία του να προκαλεί προβλήματα.
Βρίσκεται στο λαιμό, στο μήλο του Αδάμ όπως αποκαλείται, μπροστά από την τραχεία και κάτω από το λάρυγγα. Έχει συνήθως βάρος 15-20 γραμμάρια, το σχήμα του μοιάζει με αυτό της πεταλούδας και διακρίνονται 2 λοβοί δεξιά και αριστερά.
Ποιο ρόλο έχει ο θυρεοειδής αδένας;
Ο θυρεοειδής αδένας παράγει 3 βασικές ορμόνες οι οποίες μεταφέρονται μαζί με το αίμα επηρεάζοντας τη λειτουργία πολλών οργάνων του σώματος και κατ’ επέκταση ρυθμίζοντας το μεταβολισμό. Οι 3 βασικές ορμόνες είναι οι εξής:
- Θυροξίνη ( Τ4)
- Τριιωδοθυρονίνη (Τ3)
- Καλσιτονίνη
Οι 2 πρώτες ορμόνες Τ3 και Τ4 παίζουν κύριο ρόλο στη γενική ρύθμιση του μεταβολισμού των ιστών, στη διαχείριση της ενέργειας και τη θερμοκρασία των κυττάρων και γενικότερα στην ομαλή λειτουργία των οργάνων.
Η έκκριση των ορμονών Τ3 και Τ4 από τον θυρεοειδή ρυθμίζεται από την θυρεοειδοτρόπο ορμόνη ή TSH, η οποία παράγεται στην υπόφυση, έναν άλλον αδένα στη βάση του εγκεφάλου. Επιπλέον απαραίτητο στοιχείο για τη σύνθεση τους είναι το ιώδιο.
Η τρίτη ορμόνη, η καλσιτονίνη, είναι μία από τις ρυθμιστικές ορμόνες του μεταβολισμού του ασβεστίου του οργανισμού μας.
Ποια είναι τα συμπτώματα των βλαβών του θυρεοειδούς αδένα;
Τα συμπτώματα εμφανίζονται σε 2 περιπτώσεις κυρίως. Όταν ο θυρεοειδής αδένας είναι σε υπολειτουργία (υποθυρεοειδισμός) ή σε υπερλειτουργία (υπερθυρεοειδισμός). Επιπρόσθετα, συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν σε σχετικά μεγάλες διογκώσεις του θυρεοειδούς από πίεση των γειτονικών οργάνων.
Είναι σημαντικό όμως να τονιστεί ότι στις περισσότερες περιπτώσεις βλαβών του θυρεοειδούς αδένα, δεν προκαλούνται εμφανή συμπτώματα, ενώ συνεχίζουν να εξελίσσονται χωρίς να δίνουν προειδοποιητικά σημεία στον ασθενή.
Όταν υπάρχουν συμπτώματα είναι συνήθως τα εξής:
- Διόγκωση του τραχήλου
- Ταχυκαρδία
- Έκτακτες αρρυθμίες
- Νευρικότητα
- Ευσυγκινησία
- Συναισθηματική αστάθεια
- Τρόμος των άκρων
- Μεταβολή του σωματικού βάρους
- Διαταραχή των κενώσεων
- Διαταραχή στην έμμηνο ρήση
- Δυσκολία στην κατάποση τροφής
- Βράγχος φωνής
- Βήχας
- Αίσθημα πνιγμονής
- Δυσκολία στην αναπνοή
Και πολλά άλλα συμπτώματα ανάλογα με το είδος διαταραχής στη λειτουργία του αδένα.
Πως γίνεται η διάγνωση των παθήσεων;
Η λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα ελέγχεται με την κλινική εξέταση αλλά και με μια σειρά διαγνωστικών εξετάσεων:
- Εξετάσεις αίματος
Με τις κατάλληλες αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να μετρηθούν τα επίπεδα των ορμονών που καθορίζουν την λειτουργία του θυρεοειδούς ( θυροξίνη T4, τριιωδοθυρονίνη Τ4, θυρεοειδοτρόπος ορμόνη TSH, καλσιτονίνη κλπ.) Οι εξετάσεις αυτές μπορεί να επεκταθούν αναλόγως, π.χ. στον εντοπισμό αντισωμάτων κατά του θυρεοειδικού ιστού κ.α. - Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς
Το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς βοηθάει να ανιχνευθεί, εύκολα και ανώδυνα, το συνολικό μέγεθος του αδένα, η εσωτερική υφή του, η θέση, η σύσταση και ο αριθμός πιθανών όζων αλλά και η συνύπαρξη διογκωμένων παραπλήσιων λεμφαδένων. Παρόλα αυτά, το υπερηχογράφημα δε μπορεί να ανιχνεύσει την κατάσταση της λειτουργίας του θυρεοειδούς, ούτε και τον ακριβή τύπο αλλοιωμένων κυττάρων εντός του παρεγχύματός του. - Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς
Το σπινθηρογράφημα είναι το κατάλληλο για την αξιολόγηση της λειτουργικής εικόνας ενός διαγνωσμένου όζου θυρεοειδούς, αν δηλαδή ο όζος συμμετέχει στην παραγωγή ορμονών (θερμός όζος) ή όχι (ψυχρός όζος)
- Παρακέντηση με λεπτή βελόνα (FNA) και βιοψία
Η FNA συνιστά μία διαδικασία μέσω της οποίας επιβεβαιώνεται η διάγνωση σε ένα ή περισσότερους ύποπτους για κακοήθεια όζους του θυρεοειδούς. Ο ειδικός γιατρός με μία πολύ λεπτή βελόνα λαμβάνει με υπερηχογραφική καθοδήγηση ένα μικρό δείγμα υγρού/κυττάρων από τον προς εξέταση όζο. Κατόπιν εξετάζουν το υλικό στο μικροσκόπιο για την τυχόν εμφάνιση καρκινικών ή προκαρκινικών κυττάρων. Αν και η FNA μπορεί να επιβεβαιώσει την ύπαρξη καρκινικών ή προκαρκινικών κυττάρων δε μπορεί να αποκλείσει με σιγουριά την ύπαρξή τους. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι ακόμα και αν το αποτέλεσμα της εξέτασης βγει αρνητικό για κακοήθεια ο ειδικός γιατρός πρέπει να συνεκτιμήσει όλες τις παραμέτρους, τα αποτελέσματα των υπόλοιπων εξετάσεων, και τη συνολική εικόνα ώστε να συστήσει ή όχι τη χειρουργική θεραπεία.
Τι είναι ο όζος;
Οι όζοι είναι ογκίδια που αναπτύσσονται στο θυρεοειδή αλλά συνήθως η αιτία εμφάνισής τους είναι άγνωστη. Μπορεί να υπάρχει ένας ή περισσότεροι όζοι, μικροί ή ευμεγέθεις αλλά συχνά δεν είναι ορατοί με την κλινική ψηλάφηση και συνήθως ανακαλύπτονται τυχαία με το υπερηχογράφημα. Η παρουσία της οζώδους βλάβης συνοδεύεται τις περισσότερες φορές με φυσιολογική εξέταση ορμονών στο αίμα.
Ποια είναι τα είδη χειρουργικών επεμβάσεων;
- Ολική Θυρεοειδεκτομή: Αφαιρείται όλος ο θυρεοειδής αδένας με υπολειμματικό ιστό λιγότερο από 3 γρ.
- Σχεδόν ολική θυρεοειδεκτομή: Αφαιρείται όλος ο αδένας με υπολειμματικό ιστό λιγότερο από 6 γρ.
- Λοβεκτομή και ισθμεκτομή: Αφαιρείται ο ισθμός του οργάνου και ο ένας λοβός, ενώ μένει ο άλλος λοβός επιτρέποντας τη συνέχιση της ενδοκρινικής λειτουργίας του οργάνου.
Ποια είναι η επέμβαση της ολικής θυρεοειδεκτομής;
Η αφαίρεση θυρεοειδούς δηλαδή η ολική θυρεοειδεκτομή είναι μια επέμβαση που πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία και έχει ως στόχο την αντιμετώπιση ενός πλήθους παθήσεων του θυρεοειδούς αδένα. Με αυτό τον τρόπο επιδιώκεται ένα καλό ογκολογικό αποτέλεσμα στις περιπτώσεις του καρκίνου, με την ταυτόχρονη διατήρηση της λειτουργικής ακεραιότητας των παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων, αλλά και τη διαφύλαξη των παραθυρεοειδών αδένων που ρυθμίζουν την ομοιοστασία του ασβεστίου στον οργανισμό.
Ποια είναι η διαδικασία της επέμβασης;
Ο ασθενής χορηγείται αναισθησία και η αφαίρεση θυρεοειδή πραγματοποιείται δια καμπυλόγραμμης τομής πάνω από την στερνική εντομή στη πρόσθια τραχηλική χώρα και διάνοιξη των υποκείμενων ιστών μέχρι την αναγνώριση του αδένα. Εάν ο θυρεοειδής αδένας έχει μεγάλες διαστάσεις ή πρόκειται για καρκίνο θυρεοειδούς, τότε πραγματοποιείται ταυτόχρονα και λεμφαδενικός καθαρισμός.
Η εκτομή γίνεται σε κάθε λοβό με τον ίδιο τρόπο. Ξεκινάει από την πλάγια επιφάνεια του λοβού δημιουργώντας χώρο προς την αντίστοιχη καρωτίδα αρτηρία.
Κατόπιν αναγνωρίζονται οι παραθυρεοειδείς αδένες και το παλίνδρομο λαρυγγικό νεύρο. Ακολουθεί η απολίνωση του κάτω πόλου και λοιπή εκτομή του λοβού από την τραχεία και επαναλαμβάνεται το ίδιο και στον άλλο λοβό. Πραγματοποιείται αιμόσταση και συρραφή ξεχωριστά των μυών, υποδορίου και δέρματος και έτσι ολοκληρώνεται η σύγκλειση του τραύματος.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της θυρεοειδεκτομής;
- Βράγχος φωνής
- Αναπνευστική δυσχέρεια και παράλυση των φωνητικών χορδών
- Αιμάτωμα
- Ορώδης συλλογή
- Μετεγχειρητικός υποπαραθυρεοειδισμός
- Διαπύηση τραύματος
- Χαμηλή ένταση φωνής/ δυσκολία στην κατάποση
- Χηλοειδές τραύμα
Μετά την επέμβαση γίνεται αντικατάσταση των θυρεοειδών ορμονών με χάπι δια βίου το οποίο το καθορίζει ο ενδοκρινολόγος. Επιπλέον ο ασθενής παρακολουθείται για τυχόν εμφάνιση συμπτωμάτων.