Alzheimer (Νόσος Αλτσχαιμερ)

Τι είναι η νόσος Αλτσχαιμερ?

Η νόσος  Αλτσχαιμερ είναι χρόνια νευρο-εκφυλιστική νόσος που εξελίσσεται προοδευτικά επιδεινούμενη και καταστρέφει τη μνήμη και τις νοητικές λειτουργίες ενός ατόμου. Είναι η συνηθέστερη αιτία άνοιας (50-70%)  που απασχολεί πάνω από 47 εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως.

Αιτίες

Οι αιτίες της νόσου δεν είναι ξεκάθαρα γνωστές. Στους σημαντικούς μη αναστρέψιμους παράγοντες κινδύνου συγκαταλέγονται γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες:

  • η γενετική προδιάθεση
  • η αύξηση της ηλικίας λόγω αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης
  • φύλο (εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες)
  • αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, αυξημένη χοληστερίνη αυξάνουν το κίνδυνο για Αλτσχαιμερ

Σε μοριακό επίπεδο δεν είναι απόλυτα γνωστοί οι μηχανισμοί δημιουργίας της νόσου. Ωστόσο, σε ιστολογικό επίπεδο, η νόσος χαρακτηρίζεται από εναπόθεση συσσωματωμάτων πρωτεϊνών (β – αμυλοειδές και τ πρωτεΐνη)

Οι αλλοιώσεις ξεκινούν  από συγκεκριμένα σημεία του εγκεφάλου και επεκτείνονται όσο εξελίσσεται η νόσος.

Συμπτώματα

Ένα από τα πιο συνήθη πρόωρα συμπτώματα που εμφανίζεται πρωταρχικά είναι η απώλεια βραχυπρόθεσμης μνήμης και εμφανίζεται με τη δυσκολία στην ανάκληση πρόσφατων συμβάντων.

Στη συνέχεια ακολουθούν διαταραχές όπως:

  • Απώλεια μνήμης
  • Δυσκολία στο λόγο
  • Έλλειψη προσανατολισμού
  • Ψυχικές διαταραχές π.χ. κατάθλιψη ή επιθετικότητα
  • Δυσκολία στην κρίση και λήψη αποφάσεων
  • Διαταραχή της αντίληψης του χώρου
  • Δυσκολία στον προγραμματισμό και την εκτέλεση καθημερινών πράξεων

Στο τέλος εμφανίζονται κινητικές δυσλειτουργίες – κοινωνική απόσυρση και σε κάποιες περιπτώσεις, ο ασθενής μπορεί να οδηγηθεί στο θάνατο.

Πορεία της νόσου – Σταδιοποίηση

  • Προκλινικό – ασυμπτωματικό στάδιο
    Η διάρκεια του σταδίου αυτού είναι μεγάλη – μπορεί να φτάσει και τη δεκαετία. Στο στάδιο αυτό έχουν αρχίσει ήδη να πραγματοποιούνται μεταβολές στον εγκέφαλο χωρίς όμως να εμφανίζονται ανάλογα συμπτώματα.
  • Το μέσο στάδιο αποτελεί την ήπια γνωστική διαταραχή κατά την οποία τα συμπτώματα είναι ήδη εμφανή καθώς οι εγκεφαλικές βλάβες είναι ήδη εκτεταμένες.
  • Το τελικό στάδιο που χαρακτηρίζεται πλέον από έντονα ψυχολογικά, νοητικά και συμπεριφορικά συμπτώματα. Το άτομο πλέον χάνει την συνήθη καθημερινότητά του και αρχίζει η εξάρτηση από το οικογενειακό περιβάλλον για την επιβίωση του.

Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται αποκλειστικά και μόνο από εξειδικευμένο ιατρό καθώς θα πρέπει να αποκλειστούν άλλες νόσοι που μπορεί να εμφανίζουν ανάλογα συμπτώματα.  Συνήθως πραγματοποιούνται τα παρακάτω:

  • Κλινική και νευρολογική εξέταση
  • Εργαστηριακές εξετάσεις
  • Νευροψυχολογικές δοκιμασίες
  • Απεικονιστικές εξετάσεις (αξονική, μαγνητική, ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, PET, SPECT)

Θεραπεία – Αντιμετώπιση

Οριστική θεραπεία για τη νόσο δεν είναι μέχρι τώρα γνωστή, παρόλο που η επιστημονική ερευνητική προσπάθεια σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ιδιαίτερα έντονη.

Ωστόσο, η αντιμετώπιση της νόσου κινείται σε 3 βασικούς άξονες:

  • Στα πρωταρχικά στάδια, χρησιμοποιούνται ειδικά φάρμακα που επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου
  • Σε μεταγενέστερο στάδιο, χρησιμοποιούνται φάρμακα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της νόσου όπως για παράδειγμα τα αντικαταθλιπτικά.
  • Ψυχολογική υποστήριξη τόσο στον ασθενή, όσο και στους φροντιστές του καθώς η ψυχολογική επιβάρυνση όλων είναι έντονη