ΚΙΡΣΟΙ ΚΑΙ ΕΥΡΥΑΓΓΕΙΕΣ : Τι είναι και πως θεραπεύονται;

Ίσως έχετε παρατηρήσει σε πόδια συνανθρώπων μας, συνήθως γυναικών, να διαγράφονται μικρές ή μεγαλύτερες φλέβες μπλέ ή πορφυρού χρώματος με αραχνοειδή ή οφιοειδή πορεία.  Πρόκειται για τους κιρσούς ή τις ευρυαγγείες που και τα δύο αποτελούν στάδια της ίδιας νόσου που λέγεται «φλεβική ανεπάρκεια».

Φλεβική ανεπάρκεια είναι η πάθηση κατά την οποία οι φλέβες των ποδιών δυσκολεύονται ή αδυνατούν να επιτελέσουν το έργο τους που είναι η μεταφορά του αίματος από τα πόδια προς την καρδιά. Η πάθηση αυτή ανάλογα με τη σοβαρότητά της διακρίνεται σε έξι στάδια εκ των οποίων το πρώτο στάδιο περιλαμβάνει τις ευρυαγγείες ενώ το δεύτερο τους κιρσούς, με μεγαλύτερη επιδείνωση της κατάστασης στα υπόλοιπα στάδια.

Τα στάδια της Φλεβικής Ανεπάρκειας

Όμως τι είναι οι κιρσοί;

Οι κιρσοί είναι φλέβες των ποδιών που είναι παθολογικά διογκωμένες και διακρίνονται στην όρθια στάση, κάτω από το δέρμα. Οι φλέβες αυτές αδυνατούν να προωθήσουν το αίμα που περιέχουν και το οποίο λιμνάζει μέσα τους, προκαλώντας τη διάτασή τους. Οι κιρσοί είναι εμφανείς κυρίως στην όρθια θέση σαν «φουσκωμένοι» και μαλακοί όζοι στα πόδια  ενώ μειώνονται σημαντικά ή εξαφανίζονται όταν ξαπλώνουμε.

Ποια είναι η διαφορά των κιρσών από τις Ευρυαγγείες;

Οι ευρυαγγείες  αποτελούν επίσης παθολογικές φλέβες του δέρματος που όπως και οι κιρσοί, αδυνατούν να απομακρύνουν το αίμα από μέσα τους γι’ αυτό και γίνονται ορατές. Η εικόνα τους μοιάζει με «ιστό αράχνης» αν και αρκετές φορές εμφανίζονται ως μεμονωμένες ή διάσπαρτες στα πόδια.

Διαφέρουν όμως από τους κιρσούς  γιατί αφορούν σε πολύ μικρές και επιφανειακές  φλέβες του δέρματος. Αν και μπορεί να γίνονται πιο έντονες στην όρθια θέση, δεν εξαφανίζονται κατά την κατάκλιση.

Η εμφάνιση ευρυαγγειών είναι πολύ συχνή. Πάνω από τις μισές γυναίκες εμφανίζουν ευρυαγγείες ενώ η συχνότητά και ο αριθμός τους αυξάνεται με την ηλικία.

Τι συμπτώματα έχουν οι κιρσοί και τί μπορεί να προκαλέσουν;

Οι κιρσοί συνήθως με την πάροδο του χρόνου μεγαλώνουν και γίνονται πιο δύσμορφοι. Μπορεί να συνοδεύονται δε με συμπτώματα όπως:

• Βάρος ή κούραση στα πόδια
• Μούδιασμα
• Πόνος μετά από ορθοστασία
• Αίσθημα καύσους, ιδίως το βράδυ
• Φαγούρα
• Πρήξιμο στις γάμπες
• Συχνές κράμπες

Επειδή οι κιρσοί προκαλούν αυξημένη φλεβική πίεση στο πόδι, μπορεί να εμφανισθούν αλλοιώσεις του δέρματος κυρίως γύρω από τους αστραγάλους υπό μορφή καφέ κηλίδων που σταδιακά αυξάνουν και προσδίδουν ένα καφέ χρώμα στο πόδι.

Σε προχωρημένες καταστάσεις η αυξημένη φλεβική πίεση στο κάτω μέρος του ποδιού προκαλεί τροφικές αλλοιώσεις του δέρματος ενώ σε κάποιους ασθενείς αναπτύσσονται πληγές γύρω από τους αστραγάλους που δεν κλείνουν εύκολα («άτονα φλεβικά έλκη»).Τέλος, επειδή το αίμα λιμνάζει μέσα στους κιρσούς, δεν είναι σπάνια η δημιουργία θρόμβωσης που είναι μια επώδυνη – και μερικές φορές επικίνδυνη – κατάσταση που ανησυχεί ιδιαίτερα τους ασθενείς και απαιτεί ειδική θεραπεία.

Το 50% – 60% των γυναικών πάσχει από Φλεβική Ανεπάρκεια, ενώ μία στις δέκα γυναίκες από αυτές θα αναπτύξει τελικά κιρσούς.

Πως μπορώ να θεραπεύσω τους κιρσούς μου και ποια είναι η καλύτερη θεραπεία;

Εάν έχετε κιρσούς θα πρέπει να επιλέξετε να τους θεραπεύσετε με σύγχρονες μεθόδους θεραπείας οι οποίες είναι αποδεδειγμένα ασφαλείς ανώδυνες και αποτελεσματικές.

Η πιο δοκιμασμένη και ευρέως εφαρμοσμένη διεθνώς σύγχρονη μέθοδος θεραπείας των κιρσών, είναι η ενδοφλεβική σύγκλειση της σαφηνούς φλέβας με Laser.  Με την μέθοδο αυτή μπορούν να αντιμετωπισθούν σχεδόν όλοι οι ασθενείς που πάσχουν από κιρσούς που οφείλονται στην ανεπάρκεια των κύριων επιφανειακών φλεβών (σαφηνείς φλέβες). Τα πλεονεκτήματά της είναι πολλά μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:

• Ανώδυνη θεραπεία
• Ολιγόωρη μόνο παραμονή στο Νοσοκομείο (δεν χρειάζεται νοσηλεία!)
• Δεν απαιτείται βαριά αναισθησία
• Δεν γίνονται τομές στο δέρμα και δεν χρειάζονται ράμματα
• Επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες σε 1-2 μέρες
• Έχει άριστο αισθητικό αποτέλεσμα

Μεγάλοι διεθνείς επιστημονικοί οργανισμοί (όπως το Ινστιτούτο  NICE – National Institute for Health and Care Excellence – της Μ. Βρετανίας) πλέον συνιστούν αυτές τις θεραπείες ως προτιμώμενες και όχι τις ανοιχτές χειρουργικές επεμβάσεις για την θεραπεία των κιρσών.

Πολλές φορές η θεραπεία με Laser συνδυάζεται με μικροφλεβεκτομές οι οποίες απομακρύνουν και τις φουσκωμένες φλέβες στα πόδια χωρίς να αφήνουν ουλές,  για την πλήρη και οριστική αποκατάσταση των κιρσών, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα το άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.

Υπάρχουν και άλλες θεραπείες για τους κιρσούς λιγότερο διαδεδομένες που περιλαμβάνουν:

Ενδοφλεβική θεραπεία με Ραδιοσυχνότητες. Είναι παρόμοια με την θεραπεία με Laser με την διαφορά ότι η σύγκλειση της σαφηνούς φλέβας γίνεται με την θερμική ενέργεια των Ραδιοσυχνοτήτων. Αν και ακριβότερη, θεωρείται ότι έχει παραπλήσια  αποτελέσματα με το Laser.

Σκληροθεραπεία με αφρό. Πρόκειται για μια χημική θεραπεία κατά την οποία εγχύεται μέσα στους κιρσούς μια σκληρυντική ουσία με μορφή αφρού ο οποίος αντικαθιστά το αίμα μέσα στις φλέβες και προκαλεί σύγκλεισή τους και μετατροπή τους σε ινώδη χορδή. Χρησιμοποιείται κυρίως για την σύγκλειση μεσαίων φλεβών ή συμπληρωματικά μετά τις ενδοφλεβικές θεραπείες με Laser ή Ραδιοσυχνότητες. Παρά το γεγονός ότι μπορεί να εφαρμοσθεί στο ιατρείο, αρκετές φορές απαιτούνται επανειλημμένες συνεδρίες με αφρό αυξάνοντας το κόστος ενώ η υποτροπή των κιρσών είναι συχνή.

Η Σύγκλειση της σαφηνούς φλέβας με κόλλα είναι επίσης μια νέα θεραπεία που περιλαμβάνει την έγχυση μιας ειδικής κόλλας μέσα στη φλέβα. Ακολούθως, με τη βοήθεια απλής εξωτερικής συμπίεσης προκαλείται συγκόλληση των τοιχωμάτων της φλέβας μεταξύ τους καταργώντας έτσι την παθολογική ροή του αίματος μέσα της. Η μέθοδος αυτή αν και απλούστερη στην εφαρμογή της είναι αρκετά ακριβότερη από το Laser ενώ  έχει το μειονέκτημα της έγχυσης χημικής ουσίας στον οργανισμό με τα αποτελέσματά της να είναι υποδεέστερα του Laser με περισσότερες υποτροπές.

 Ανοιχτή χειρουργική αντιμετώπιση (σαφηνεκτομή). Αποτελεί μια θεραπεία που στις μέρες μας τείνει να εγκαταλειφθεί αφού δεν παρουσιάζει κανένα πλεονέκτημα έναντι των σύγχρονων θεραπειών και ιδίως της ενδοφλεβικής θεραπείας με Laser. Aντιθέτως είναι πιο επώδυνη, με πιο μακροχρόνια αποκατάσταση και τη δημιουργία τομών στο δέρμα που καταλείπουν ουλές.

Ελαστικές κάλτσες. Αποτελεί συντηρητική αντιμετώπιση και δεν θεραπεύουν τους κιρσούς. Χρησιμοποιούνται κυρίως προληπτικά όταν ο ασθενής έχει σοβαρές συνυπάρχουσες παθήσεις και δεν μπορεί να αντιμετωπίσει επεμβατικά τους κιρσούς του.

Οι ευρυαγγείες εξαφανίζονται οριστικά;

Η θεραπεία των ευρυαγγειών γίνεται κυρίως με τη καλά δοκιμασμένη μέθοδο της σκληροθεραπείας. Με πολύ λεπτή βελόνα εγχύεται μέσα στις ευρυαγγείες ένα «σκληρυντικό» υγρό που προκαλεί αρχικά σύσπαση του αγγείου ώστε να απομακρυνθεί το αίμα από μέσα του, σύγκλειση των τοιχωμάτων του  και τελικά εξαφάνισή της ευρυαγγείας.

Με την σκληροθεραπεία μπορούν να μειωθούν οι ευρυαγγείες στα ποδια από 70 έως και 95%. Όταν η μέθοδος εφαρμόζεται σωστά και με την σωστή πυκνότητα του φαρμάκου, οι ευρυαγγείες «κλείνουν» συνήθως οριστικά. Δεν μπορούμε όμως να αποτρέψουμε την εμφάνιση νέων ευρυαγγειών που θα εμφανίζονταν με την πάροδο του χρόνου.  Έτσι μπορεί να χρειασθεί μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, ανάλογα με τον οργανισμό και την τάση εμφάνισης νέων ευρυαγγειών, να επαναλάβουμε την διαδικασία ώστε να διατηρούμε τα πόδια μας υγιή.

Άλλες μέθοδοι μείωσης του αριθμού των ευρυαγγειών περιλαμβάνουν το Laser και την θερμοπηξία, που όμως χρησιμοποιούνται συνήθως συμπληρωματικά μετά την σκληροθεραπεία.

Πως να διαλέξω τον κατάλληλο γιατρό;

Ο αγγειοχειρουργός και ειδικότερα εκείνος που έχει εκπαιδευτεί και εξειδικευθεί στη διενέργεια σύγχρονων θεραπευτικών μεθόδων για τους κιρσούς είναι ο πλέον κατάλληλος να προσφέρει αυτές τις θεραπείες.

Επιπλέον, η σύγχρονη άσκηση της Ιατρικής απαιτεί από τον γιατρό την άριστη γνώση όχι μόνο της θεραπευτικής μεθόδου που θα ακολουθήσει, αλλά και των σύγχρονων τεχνολογικών μέσων και εφαρμογών που αυτή απαιτεί. Ειδικότερα, στην άσκηση των φλεβολογικών θεραπειών μεταξύ των οποίων η θεραπεία των κιρσών στα πόδια, απαιτείται άριστη γνώση και διενέργεια του Υπερηχογραφήματος. Αυτό πρέπει να γίνεται από τον ίδιο τον γιατρό που θα κάνει τη θεραπεία αφού η χαρτογράφηση των φλεβών με τη βοήθεια του υπερηχογραφήματος τόσο προεγχειρητικά όσο και διεγχειρητικά αποτελεί σημαντικό και αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης θεραπείας. Έτσι ο γιατρός πρέπει να έχει ειδική εκπαίδευση αλλά και πιστοποίηση κατόπιν εξετάσεων της καλής γνώσης και χρήσης των  Υπερηχογραφικών τεχνικών.

Ο αγγειοχειρουργός θα πρέπει να γνωρίζει όλες τις κλασσικές αλλά και σύγχρονες μεθόδους θεραπείας σε συνδυασμό με τοπική αναισθησία, ώστε να μπορεί να αποφασίσει για την καλύτερη θεραπεία (ή συνδυασμό θεραπειών) που πρέπει να εφαρμοσθεί εξατομικευμένα σε κάθε ασθενή του.

Αλήθειες και Μύθοι

1. Μύθος
   Οι κιρσοί είναι κυρίως πρόβλημα αισθητικής.
   Αλήθεια
   Οι κιρσοί αποτελούν κυρίως ιατρικό πρόβλημα. Υπάρχει μια σαφής διαταραχή της κυκλοφορίας του αίματος στα πόδια που μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση της ποιότητας ζωής ή και σε πιο επικίνδυνες καταστάσεις. Γι’ αυτό ζητήστε έγκαιρα συμβουλή από εξειδικευμένους γιατρούς που θα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το πρόβλημα.
2. Μύθος
   Δεν χρειάζεται θεραπεία στους κιρσούς γιατί ξαναβγαίνουν
   Αλήθεια
   Οι κιρσοί όταν αντιμετωπίζονται σωστά από εξειδικευμένους γιατρούς δεν ξαναβγαίνουν. Επειδή όμως οφείλονται συνήθως σε κληρονομική προδιάθεση υπάρχει μικρή πιθανότητα άλλες φλέβες να αναπτυχθούν στο μέλλον που όμως εύκολα μπορούν να αντιμετωπισθούν έγκαιρα συνήθως χωρίς χειρουργείο.
3. Μύθος
   Οι ελαστικές κάλτσες δεν χρησιμεύουν στους κιρσούς
   Αλήθεια
   Λάθος! Οι ελαστικές κάλτσες αποτελούν σημαντικό κομμάτι στην αντιμετώπιση των κιρσών. Μπορεί οι ίδιες να μην θεραπεύουν το πρόβλημα, όμως προλαμβάνουν αποτελεσματικά τη δημιουργία επιπλοκών από τους κιρσούς (όπως η θρόμβωση), ενώ  ανακουφίζουν σημαντικά από τα συμπτώματά τους.
4. Μύθος
   Οι κιρσοί πρέπει να αντιμετωπισθούν αφού “τελειώσεις με τη δημιουργία οικογένειας”
   Αλήθεια
   Οι εγκυμοσύνες μπορεί να επιδεινώσουν σημαντικά το πρόβλημα των κιρσών καθιστώντας κάθε επόμενη εγκυμοσύνη και δυσκολότερη. Γι’ αυτό η αντιμετώπισή τους πρέπει να γίνει όταν την συστήσει ο γιατρός ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες συνέπειες.

Πηγές

1. THE VEIN BOOK (Second Edition), J. Bergan, N. Bunke-Paquette, Oxford University Press 2014
2. Handbook of Vein Disorders (Third Edition), P. Gloviczki, American Venous Forum, 2009
3. National Institute for Health and Care Excellence (NICE), Varicose Veins in the Legs. Recommendations 2020.
4. American Venous Forum. Clinical Practice Guidelines, 2020