Ιγμορίτιδα – Όλα Όσα Πρέπει Να Γνωρίζετε

Ιγμορίτιδα ονομάζεται η λοίμωξη των παραρρινίων κόλπων του προσώπου ή αλλιώς των ιγμορείων, που βρίσκονται περιφερικά της μύτης. Πρόκειται για μία πάθηση η οποία απασχολεί σημαντική μερίδα του πληθυσμού, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Αλλεργίας, Άσθματος και Ανοσολογίας.

Οι παραρρίνιοι κόλποι είναι μικρές κοιλότητες  γεμάτες αέρα και βρίσκονται πίσω από το μέτωπο, τη μύτη, τα ζυγωματικά οστά του προσώπου και μεταξύ των οφθαλμών. Εκεί παράγεται η βλέννη η οποία είναι ένα λεπτό στρώμα παχύρευστου υγρού που μας προστατεύει καθώς παγιδεύει μικρόβια και ρύπους της ατμόσφαιρας διευκολύνοντας έτσι την αποβολή τους.

Μερικές φορές, όμως, μικρόβια ή αλλεργιογόνες ουσίες είναι δυνατόν να προκαλέσουν υπερπαραγωγή βλέννης, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η ελεύθερη δίοδος του αέρα. Όταν αποφράσσεται ο κόλπος, δημιουργείται ένα περιβάλλον που επιτρέπει σε βακτήρια και ιούς να ευδοκιμήσουν και να δημιουργήσουν λοίμωξη. Η ιγμορίτιδα προκαλείται κατά κύριο λόγο από ιούς και διαρκεί περίπου 1-2 εβδομάδες. Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρήσουν σε 2 εβδομάδες, τότε τίθεται η υποψία της οξείας βακτηριακής ιγμορίτιδας και, σε αυτήν την περίπτωση, κρίνεται αναγκαία η επίσκεψη σε έναν εξειδικευμένο ΩΡΛ.

Ποιοι είναι οι τύποι της ιγμορίτιδας;

Οξεία ιγμορίτιδα

Η οξεία ιογενής ιγμορίτιδα είναι η μικρότερη σε διάρκεια. Συνήθως είναι συνέχεια του κοινού κρυολογήματος και δεν ξεπερνάει τις 7 με 10 μέρες. Στην περίπτωση όμως της βακτηριακής λοίμωξης η διάρκεια μπορεί να αυξηθεί μέχρι και τις 4 εβδομάδες. Οι εποχικές αλλεργίες μπορούν, επίσης, να προκαλέσουν ιγμορίτιδα.

Υποξεία ιγμορίτιδα

Τα συμπτώματα της υποξείας μορφής μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και 3 μήνες. Αυτός ο τύπος συνήθως οφείλεται σε βακτηριακές λοιμώξεις ή εποχικές αλλεργίες.

Χρόνια ιγμορίτιδα

Η χρόνια μορφή χαρακτηρίζεται από συμπτώματα που διαρκούν περισσότερο από 3 μήνες και συνήθως δεν είναι τόσο έντονα. Συνηθέστερες αιτίες αποτελούν οι χρόνιες αλλεργίες, μια οξεία ιγμορίτιδα που δεν αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά, καθώς επίσης και προβλήματα που σχετίζονται με τη δομή της ρινός και επηρεάζουν τη φυσιολογική ροή του αέρα. Να σημειώσουμε πως πάνω από το 50% όσων έχουν μέτριο προς σοβαρό άσθμα υποφέρουν και από χρόνια ιγμορίτιδα.

Υποτροπιάζουσα ιγμορίτιδα

Στην περίπτωση της υποτροπιάζουσας φλεγμονής έχουμε επαναλαμβανόμενα επεισόδια ιγμορίτιδας (τουλάχιστον 3 επεισόδια σε ένα χρόνο).

Ποιος κινδυνεύει να εμφανίσει ιγμορίτιδα;

Ο καθένας μπορεί να αναπτύξει ιγμορίτιδα. Ωστόσο, κάποια προβλήματα υγείας ή προδιαθεσικοί παράγοντες του ασθενούς αυξάνουν τις πιθανότητες. Τέτοιοι παράγοντες είναι:

  • Το στραβό ρινικό διάφραγμα, όταν δηλαδή το διάφραγμα της μύτης είναι παρεκτοπισμένο προς κάποια πλευρά και δε βρίσκεται στο κέντρο.
  • Πολύποδες μύτης οι οποίοι συνιστούν καλοήθεις διογκώσεις στις ρινικές κοιλότητες.
  • Πρόσφατη λοίμωξη του ανωτέρου αναπνευστικού.
  • Περιβάλλον με υγρασία.
  • Ιστορικό αλλεργιών, άσθματος ή αλλεργικής ρινίτιδας.
  • Κάπνισμα ή άτμισμα.
  • Οδοντογενής φλεγμονή της άνω γνάθου.
  • Κυστική ίνωση, μια νόσος στην οποία η βλέννη που παράγεται από τους βλεννογόνους είναι πιο παχύρρευστη από το κανονικό.
  • Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
  • Ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV), επειδή μειώνει τη δραστικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος.
  • Δευτεροπαθής ανοσοανεπάρκεια, η οποία χαρακτηρίζεται από αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα και οφείλεται σε καταστάσεις όπως είναι η λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων.
  • Ταξίδι με αεροπλάνο ή κατάδυση (καταστάσεις που μπορεί να μεταβάλλουν απότομα την ατμοσφαιρική πίεση).

Ποια είναι τα συμπτώματα της ιγμορίτιδας;

Τα συμπτώματα της οξείας, υποξείας και χρόνιας ιγμορίτιδας μοιάζουν αρχικά με αυτά του κοινού κρυολογήματος. Εντούτοις, η σοβαρότητα και η διάρκεια αυτών μπορεί να ποικίλλουν.  Πιο αναλυτικά, ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει κάποια ή όλα από τα παρακάτω:

  • Ρινική συμφόρηση, το γνωστό σε όλους «μπούκωμα»
  • Καταρροή, δηλαδή μύτη που «τρέχει»
  • Εκκρίσεις από τη μύτη, κίτρινου ή πράσινου χρώματος
  • Οπισθορρινική καταρροή, δηλαδή εκκρίσεις πίσω από τη μύτη που κατευθύνονται προς το λαιμό
  • Βήχα που διαρκεί πάνω από 10 ημέρες και είναι πιο έντονος κατά τις βραδινές ώρες
  • Ενόχληση στο φάρυγγα
  • Μείωση της όσφρησης ή/ και της γεύσης
  • Κεφαλαλγία λόγω της συμφόρησης των παραρρινίων κόλπων
  • Αίσθημα πίεσης και πληρότητας στο πρόσωπο, κυρίως στην περιοχή των ματιών, στο μέτωπο και τα μάγουλα
  • Ωταλγία, δηλαδή πόνος στα αυτιά
  • Πυρετό, πιθανόν υψηλό
  • Αδυναμία
  • Ναυτία
  • Πονόδοντο ή πόνο στη γνάθο, λόγω γειτνίασης των ιγμορείων με την άνω γνάθο
  • Στοματική κακοσμία

Πώς τίθεται η διάγνωση της ιγμορίτιδας;

Κατά την επίσκεψη στον ΩΡΛ, ο γιατρός θα σας κάνει κάποιες ερωτήσεις σχετικά με τα συμπτώματα που σας απασχολούν και το ιατρικό ιστορικό σας. Κατόπιν, θα προχωρήσει σε κλινική εξέταση που αποτελείται κυρίως από επισκόπηση του εσωτερικού της ρινός προς αναζήτηση φλεγμονής και άσκηση ελαφράς πίεσης με το δάχτυλο στα σημεία των προσωπικών κόλπων προκειμένου να εντοπίσει τυχόν ευαισθησία. Εξέταση – κλειδί για τη διάγνωση της ιγμορίτιδας είναι η ενδοσκόπηση μύτης. Πρόκειται για μια εξέταση η οποία γίνεται με τη βοήθεια οπτικών ινών και ειδικής κάμερας και η οποία δίνει εξαιρετικά ακριβείς πληροφορίες για την κατάσταση της ρινός και των ιγμορείων. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ΩΡΛ είναι σε θέση να διαγνώσει μια ιγμορίτιδα βασιζόμενος στο ιστορικό και τα σημεία της κλινικής εξέτασης. Ωστόσο, σε περιπτώσεις αμφιβολίας ή χρόνιας ιγμορίτιδας ο γιατρός μπορεί να προτείνει την εφαρμογή απεικονιστικών εξετάσεων προκειμένου να έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα της ρινικής κοιλότητας και των παραρρινίων κόλπων. Αυτές οι εξετάσεις αποκαλύπτουν τυχόν ανατομικές ανωμαλίες, την παρουσία ρινικών πολυπόδων ή παχυβλεννογονίτιδας κτλ.

Επιγραμματικά, οι διαθέσιμες εξετάσεις είναι:

  • Ενδοσκόπηση ρινός με τα σύγχρονα ενδοσκόπια, για να δούμε το εσωτερικό της μύτης. Η ενδοσκόπηση μας δίνει επίσης τη δυνατότητα αφαίρεσης μορφωμάτων καθώς και λήψης δειγμάτων για καλλιέργεια.
  • Απλή ακτινογραφία κόλπων προσώπου.
  • Αξονική τομογραφία, για να έχουμε μια αναλυτική εικόνα των ανατομικών δομών της περιοχής.
  • Μαγνητική τομογραφία, για να εκτιμήσουμε καλύτερα μαλακά μόρια και άλλα στοιχεία που πιθανόν βρίσκονται μέσα στα ιγμόρεια.
  • Εξετάσεις αίματος, για να εντοπίσουμε την παρουσία λοίμωξης.
  • Τεστ αλλεργίας, για να επιβεβαιώσουμε την παρουσία αλλεργικού υπόβαθρου.

Ποια είναι η θεραπεία της ιγμορίτιδας;

Ο ασθενής θα πρέπει να συμβουλευτεί έναν εξειδικευμένο ΩΡΛ, ο οποίος είναι ο αρμόδιος να του συστήσει τη σωστή θεραπευτική αγωγή και να του εξηγήσει τους τρόπους φροντίδας και προσοχής.

Ρινική Συμφόρηση

Η ρινική συμφόρηση αποτελεί το συχνότερο σύμπτωμα της ιγμορίτιδας. Οι ρινικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό και τα αποσυμφορητικά ρινικά σπρέι με κορτικοστεροειδή ή/ και αγγειοσυσπαστική ουσία είναι η βασική αγωγή για την αποσυμφόρηση της ρινός. Προσοχή πρέπει να δίνεται στη διάρκεια χρήσης των σπρέι που περιέχουν αγγειοσυσπαστικά, καθώς αυτή δε θα πρέπει να ξεπερνάει τις 7 ημέρες προκειμένου να αποφύγουμε την πρόκληση φαρμακευτικής ρινίτιδας.

Άλλες χρήσιμες συμβουλές είναι η επαρκής ενυδάτωση του ασθενούς και οι εισπνοές με υδρατμούς.

Αναλγητικά

Η ιγμορίτιδα μπορεί να προκαλέσει κεφαλαλγία ή αίσθημα πίεσης στο μέτωπο και τα ζυγωματικά. Σε αυτήν την περίπτωση μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα, όπως η παρακεταμόλη και η ιβουπροφαίνη, μπορούν να προσφέρουν την απαραίτητη αναλγησία. Μη χρησιμοποιείτε σκευάσματα που δεν έχετε λάβει ξανά στο παρελθόν χωρίς τη συμβουλή γιατρού!

Αντιβιοτικά

Αν τα συμπτώματα που αναφέραμε ανωτέρω δεν υποχωρήσουν σε 7-10 ημέρες, τότε πιθανόν η λοίμωξη να οφείλεται σε βακτήρια και θα πρέπει να επισκεφθείτε έναν ειδικό ΩΡΛ για να σας εξετάσει και να σας δώσει αντιβιοτική αγωγή. Η αντιβίωση δίνεται συνήθως για 10-14 ημέρες. Μπορεί τα συμπτώματά σας να βελτιωθούν μέσα σε λίγες ημέρες, όμως θα πρέπει να ολοκληρώσετε το σχήμα προκειμένου να αποφύγετε πιθανές επιπλοκές της ιγμορίτιδας ή υποτροπή της. Ο γιατρός σας θα σας συμβουλεύσει σχετικά με το χρόνο της επανεξέτασης.

Χρόνια ιγμορίτιδα

Στη χρόνια ιγμορίτιδα αρχικό μέλημα είναι η αντιμετώπιση των παραγόντων που την πυροδοτούν. Αν οι προηγούμενες θεραπείες που αναφέρθηκαν αποτύχουν, τότε υπάρχει η επιλογή της χειρουργικής επέμβασης για να καθαρίσουμε τα ιγμόρεια και να διορθώσουμε τυχόν δομικές ανωμαλίες της μύτης.

Οι επεμβάσεις επιγραμματικά είναι:

  • Λειτουργική Ενδοσκοπική Χειρουργική Ρινός-Παραρρινών (Functional Endoscopic Sinus Surgery-FESS),
  • Ευθειασμός του στραβού ρινικού διαφράγματος
  • Κογχοπλαστική για τη μείωση του μεγέθους των υπερτροφικών ρινικών κογχών
  • Λειτουργική ρινοπλαστική, για την αντιμετώπιση δομικών ανωμαλιών της ρινός και τη διόρθωση μιας εξαιρετικά απαιτητικής σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 75% των ασθενών που δε βελτιώθηκαν με τη συντηρητική θεραπεία, θεραπεύτηκαν μετά από χειρουργική επέμβαση.

Πώς μπορεί να εξελιχθεί η ιγμορίτιδα;

Η ιγμορίτιδα δεν εμφανίζει επιπλοκές, όταν διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί έγκαιρα από εξειδικευμένο ΩΡΛ με τις μεθόδους που αναφέραμε παραπάνω. Αν, όμως, παραμεληθεί, τότε πιθανές επιπλοκές είναι οι εξής:

  • Απόστημα, δηλαδή συλλογή πύου μέσα στους παραρρίνιους κόλπους
  • Οστεομυελίτιδα, δηλαδή λοίμωξη των οστών
  • Κυτταρίτιδα των οφθαλμικών κογχών η οποία αφορά σε λοίμωξη των μαλακών μορίων γύρω από τα μάτια
  • Οξεία μέση ωτίτιδα
  • Μηνιγγίτιδα, λοίμωξη του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (σπάνια αλλά εξαιρετικά επείγουσα κατάσταση)

Είναι μεταδοτική η ιγμορίτιδα;

Η ιγμορίτιδα συνηθέστερα προκαλείται από κάποιον ιό, όπως οι ιοί του κοινού κρυολογήματος. Σε αυτήν την περίπτωση είναι δυνατή η μετάδοση από τον πάσχοντα σε κάποιον άλλο άνθρωπο, γεγονός που θα του προκαλέσει την εμφάνιση συμπτωμάτων κρυολογήματος τα οποία πιθανόν να καταλήξουν σε ιγμορίτιδα. Η μετάδοση γίνεται μέσω παθογόνων σωματιδίων τα οποία βρίσκονται στις εκκρίσεις. Για το λόγο αυτό οφείλουμε να καλύπτουμε τη μύτη και το στόμα μας όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε.

Αν η ιγμορίτιδα οφείλεται σε βακτήρια ή μύκητες, τότε δεν είναι μεταδοτική.

Πώς μπορώ να αποτρέψω την ιγμορίτιδα;

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η ιγμορίτιδα συνήθως αναπτύσσεται μετά από ένα κρυολόγημα ή μία γρίπη ή έχει έντονο αλλεργικό υπόβαθρο. Έτσι, ένας υγιεινός τρόπος ζωής όπως και ο περιορισμός της έκθεσης του ατόμου στους παράγοντες που την πυροδοτούν  μπορούν να βοηθήσουν στην αποφυγή της λοίμωξης. Για να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισής της, μπορείτε να:

  • Τηρείτε μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή με επαρκή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.
  • Πλένετε συχνά και σχολαστικά τα χέρια σας, ειδικά πριν από τα γεύματα.
  • Κάνετε το αντιγριπικό εμβόλιο κάθε χρόνο.
  • Αποφεύγετε την έκθεση σε καπνό, χημικά, γύρη και άλλα αλλεργιογόνα.
  • Αποφεύγετε την επαφή με άτομα που νοσούν από λοίμωξη του ανωτέρου αναπνευστικού, όπως το κοινό κρυολόγημα.
  • Δίνετε προσοχή στην αντιμετώπιση των αλλεργιών.
  • Διορθώσετε χειρουργικά τις ανατομικές δομικές ανωμαλίες της ρινός.
  • Αντιμετωπίζετε αποτελεσματικά τη ρινική συμφόρηση με αποσυμφορητικά σπρέι και ρινικές πλύσεις.
  • Χρησιμοποιείτε συσκευές ύγρανσης της ατμόσφαιρας, όταν αυτή είναι ξηρή. Αυτές αποτρέπουν την ξηρότητα των ρινικών θαλάμων.
  • Συντηρείτε τον κλιματισμό των χώρων, ώστε να μη μαζεύουν σκόνη ή μούχλα.