Άνοια
Τι είναι η άνοια?
Η άνοια είναι εκείνη η παθολογική κατάσταση κατά την οποία επιτελούνται διαταραχές στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα ο ασθενής να εμφανίζει ένα σύνολο συμπτωμάτων. Είναι χρόνια νευρο-εκφυλιστική διαδικασία που εξελίσσεται προοδευτικά επιδεινούμενη και καταστρέφει τη μνήμη και τις νοητικές λειτουργίες ενός ατόμου. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η άνοια απασχολεί περισσότερα από 47 εκατομμύρια ανθρώπους και στην Ελλάδα πάνω από 200.000 άτομα.
Ποιες είναι οι αιτίες της?
Η νόσος Αλτσχάιμερ (Alzheimer) είναι η συνηθέστερη αιτία άνοιας (50-70%) και είναι μη αναστρέψιμη. Η άνοια μπορεί όμως να οφείλεται και σε άλλους παράγοντες όπως π.χ. υπογλυκαιμία και με την αποκατάσταση αυτών των παραγόντων, αποκαθίσταται και η άνοια.
Ποια είναι τα συμπτώματα της άνοιας?
Τα συμπτώματα της άνοιας ποικίλουν. Σε πρωταρχικά στάδια, το πάσχον άτομο δυσκολεύεται να θυμηθεί τους οικείους του, τον τόπο κατοικίας του, να ανταπεξέλθει στις βασικές απαιτήσεις και επιλογές της καθημερινότητάς του και στις κινήσεις του. Αργότερα μπορεί να εμφανίζονται συμπτώματα όπως αλλαγή συμπεριφοράς (π.χ. υβριστική), παράνοια, ψευδαισθήσεις, ψυχώσεις, εκνευρισμός και διαταραχή προσωπικότητας
Μορφές άνοιας
Νόσος Αλτσχαιμερ (Alzheimer)
Αγγειακή άνοια
Δημιουργείται μετά από διαταραχή της αιματικής ροής σε περιοχές του εγκεφάλου με αποτέλεσμα τη νέκρωση ομάδας νευρικών κυττάρων. Αποτελεί την αμέσως πιο συχνή μορφή μετά το Αλτσχαιμερ, με ποσοστό 20% περίπου επί του συνόλου των περιστατικών άνοιας.
Μικτή άνοια
Είναι η περίπτωση συνύπαρξης νόσου Αλτσχαιμερ με αγγειακή άνοια.
Άνοια με Σωμάτια Lewy
Αναπτύσσονται σταδιακά κυτταρικές αλλοιώσεις που καταστρέφουν μακροπρόθεσμα τα νευρικά κύτταρα. Είναι νόσος της τρίτης ηλικίας και αποτελεί το 10% των περιπτώσεων άνοιας.
Μετωποκροταφική άνοια
Είναι μια οικογένεια διαφορετικών νευροεκφυλιστικών νοσημάτων με παρομοιότυπα συμπτώματα. Τα συμπτώματα συνήθως παραπέμπουν σε ψυχιατρικές διαταραχές και εμφανίζονται σε μικρότερους ηλικιακά ανθρώπους. Αποτελεί το 5-10% των περιπτώσεων άνοιας
Διάγνωση
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, η άνοια να διαγνωστεί όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα από ειδικό γιατρό – νευρολόγο προκειμένου να προσαρμοστεί ο ασθενής και οι φροντιστές του στη νέα πραγματικότητα. Η διάγνωση πραγματοποιείται από το νευρολόγο κατόπιν κλινικής εξέτασης του ασθενούς, νευροψυχολογικά τεστ και αν κριθεί απαραίτητο από το νευρολόγο, και απεικονιστικές και αιματολογικές εξετάσεις. Μαζί με τον ασθενή, κρίνεται απαραίτητη και η παρουσία συνοδού – φροντιστή.
Θεραπεία – Αντιμετώπιση
Το θεραπευτικό σχήμα που θα ακολουθηθεί στον εκάστοτε ασθενή έχει σχέση με την υποκείμενη αιτία που προκαλεί την άνοια.
Αν η αιτία είναι η νόσος Αλτσχάιμερ (Alzheimer), τότε ο γιατρός δρα φαρμακευτικά για τον περιορισμό της εξέλιξης της νόσου. Αν η υποκείμενη αιτία της άνοιας είναι κάποια άλλη πάθηση, τότε ο ειδικός νευρολόγος δρα στοχευμένα για την θεραπεία αυτής.
Πρόληψη
Σημείο κλειδί για την πρόληψη της νόσου είναι ο περιορισμός των παραγόντων κινδύνου. Ιδιαίτερα επιβοηθητική είναι η τακτική σωματική και πνευματική άσκηση (π.χ. σταυρόλεξα, εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας κλπ) και η κοινωνικότητα του ατόμου σε φιλικό και συγγενικό περιβάλλον.
Εξέλιξη
Το υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον καθώς και η υποστήριξη από ειδικούς επιστήμονες υγείας με χρήση ειδικών φαρμακευτικών θεραπειών και ειδικών ψυχοθεραπευτικών προγραμμάτων συμβάλλουν καθοριστικά στον περιορισμό της εξέλιξης της άνοιας και στην καλύτερη διαχείριση της υπάρχουσας βλάβης με αποτέλεσμα τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πασχόντων.